Leczenie substytucyjne w warunkach izolacji

1. Wdrożenie leczenia substytucyjnego w jednostce penitencjarnej

Z historycznego punktu widzenia osadzeni, przebywający w ośrodkach penitencjarnych, od zawsze mieli ograniczony dostęp do leczenia substytucyjnego. Obecnie jednak mówi się o tym, że terapia tego typu powinna być udostępniona wszystkim osobom przebywającym w warunkach izolacji, stosownie do ich potrzeb i na tych samych zasadach, jakie obowiązują ogół społeczeństwa w warunkach wolnościowych.

Z uwagi na fakt, że wielu osadzonych niedługo po wyjściu na wolność powraca do nałogu, należy im udzielić informacji nt. możliwości podjęcia przez nich leczenia substytucyjnego lub poddania się detoksykacji.

Ze względu na tendencję powrotu do nałogu w leczeniu uzależnienia od opiatów, detoksykacja jest na dłuższą metę skuteczna jedynie u nielicznych pacjentów. Natomiast korzyści płynące z prowadzenia programów leczenia substytucyjnego można zmaksymalizować przez:

  • utrzymanie pacjentów w leczeniu,
  • podawanie im odpowiednich dawek metadonu,
  • tworzenie programów nastawionych na podtrzymanie, a nie na abstynencję,
  • kierowanie do pacjentów oferty dotyczącej poradnictwa, diagnostyki oraz leczenia współistniejących problemów psychiatrycznych i społecznych,
  • wykorzystywanie i wzmacnianie więzi terapeutycznej między lekarzem a pacjentem, aby pracować nad ograniczeniem przyjmowania przez pacjenta innych środków psychoaktywnych.

Trzy elementy, mające kluczowy wpływ na rozpoczęcie terapii substytucyjnej w warunkach izolacji to:

  1.     moment przyjęcia skazanego na teren jednostki penitencjarnej,
  2.     czas pobytu w jednostce,
  3.     czas bezpośrednio przed opuszczeniem jednostki penitencjarnej.

Wiele badań wykazało, że krótko po wyjściu byłych osadzonych na wolność istnieje bardzo wysokie ryzyko powrotu do używania przez nich środków odurzających, a w konsekwencji –groźba przedawkowania. W niektórych krajach głównym powodem wprowadzenia pełnego leczenia substytucyjnego do systemów penitencjarnych były właśnie tego typu przypadki oraz  często notowane próby samobójcze, podejmowane na terenie jednostek penitencjarnych przez osoby uzależnione. W celu uniknięcia takich sytuacji zaleca się, aby do czasu wyjścia na wolność skazany otrzymywał odpowiednią dawkę podtrzymującą leku.